Arabica- vs. Robustabonen: Waarmee Zet je de Lekkerste Koffie?

Eenmaal geroosterd zien arabica- en robustabonen er bijna hetzelfde uit, maar qua smaakprofielen verschillen ze intens. Als liefhebber van een sterk kopje koffie en iemand die graag experimenteert met verschillende malingen en zetmethoden, kan ik je vertellen wat de verschillen zijn tussen deze twee bonen.

Velen geven de voorkeur aan arabicabonen, en dat is noch zonder reden, noch zonder waardering voor de robustaboon. Wat de beste koffiebonen zijn, is vanzelfsprekend erg persoonlijk.

Hoe verschillen arabica- en robustabonen van elkaar?

Arabica-bonen onderscheiden zich van robustabonen door hun zachtere, subtielere smaak met zoete en fruitige tonen, terwijl robustabonen sterker, bitterder en vaak aardser zijn. Arabica heeft een lager cafeïnegehalte, ongeveer 1,2% tot 1,5%, vergeleken met 2,2% tot 2,7% in robusta. Ook groeien arabica-bonen in hoger gelegen, koelere klimaten, terwijl robusta beter bestand is tegen warmere, vochtige omstandigheden en ziekten.

De exacte verschillen tussen de twee bonen bespreek ik met je in dit artikel. Daaruit mag je vervolgens zelf opmaken welke optie jou lekkerder lijkt (of wat je al lekkerder vindt). 😉

Arabica vs. robusta: een schematische weergave

Smaak, cafeïnegehalte en gebruik: Arabica vs. robusta

Beide bonen horen thuis in de wereld der koffiedranken, maar niet iedere boon blinkt op hetzelfde gebied uit. Laten we de twee hoofdsoorten eens onder de loep nemen!

	Smaak	Cafeïnegehalte	Gebruik
Arabica	Soepel, zoet, genuanceerd	1,2% - 1,5%	Ruim 60% van alle koffieproductie in de wereld
Robusta	Ietwat bitter, robuust	2,2% - 2,7%	Vooral in bepaalde blends samen met arabica

Nu je een algemeen beeld hebt van de smaakprofielen, cafeïnegehaltes en bekende gebruiksscenario's van arabica- en robustabonen, duiken we de diepte in.

Smaakprofielen: Arabica versus Robusta

Arabicakoffie van hoge kwaliteit moet een licht zoete smaak hebben, met een vleugje chocolade, noot en karamel. Misschien proef je ook een vleugje bes.

Je merkt op die manier ook een licht, plezierig zuurtje met een beetje bitterheid op de achtergrond. Die zuurte is het resultaat van de hogere zuurtegraad van de arabicaboon. Door arabicabonen in een cold brew te verwerken, laat je de zoete smaken van arabica overigens nog meer tot hun recht komen.

Robusta staat daarentegen bekend om zijn sterke, harde, diepe smaak en hoge cafeïnegehalte. Deze eigenschappen zijn ideaal voor oploskoffie, daarom wordt robusta gebruikt voor de meeste instant koffiepoeders en -korrels die je in de supermarkt vindt.

Daarnaast bevat robusta tweemaal minder suiker dan arabicabonen, wat ook bijdraagt aan de smaakverschillen tussen de twee soorten. Ook is het vetgehalte van robustakoffie hoger dan dat van arabica, wat weer helpt bij het verkrijgen van zo’n mooi cremalaagje op de koffie.

Deze kenmerken gepaard met het krachtige aroma kunnen wenselijk zijn in een melange om deze een zekere 'stevigheid' en 'afwerking' aan de koffie te verlenen. Daardoor geldt ook: indien zorgvuldig verwerkt en gewassen, kunnen robustakoffies zelfs superieur zijn in kwaliteit en een mildere smaak geven dan sommige arabica’s van lagere kwaliteit.

Externe factoren die de smaak beïnvloeden

De branding die je kiest heeft ook invloed op de mate waarin je de smaken opmerkt. Zelf houd ik wel van de intensiteit van een donkere branding, maar de nieuwere koffiegenieters onder ons hebben wellicht liever een medium of lichte branding.

Het gebied en de bodemsamenstelling waarin de bonen groeien, is ook van invloed op het evenwicht van de bovenstaande smaken. Dit laatste wil nog wel eens verschillen tussen verschillende subtypes.

De koffiebonen bewaren op een goede manier om ze mooi en vers te houden is ten slotte ook een geweldige manier om die lekkere smaaknotities te helpen behouden. Zo haal je het beste uit je arabicabonen. 👌

Cafeïnegehalte: Arabica tegenover robusta

Arabicabonen bevatten gemiddeld 1,2% tot 1,5% cafeïne, wat lager is dan robusta-bonen die 2,2% tot 2,7% cafeïne bevatten.

Dit verschil in cafeïnegehalte beïnvloedt zowel de smaak als de stimulerende werking van de koffie, waarbij arabica vaak als zachter en minder bitter wordt ervaren. Hoe meer cafeïne een bonensoort bevat, hoe bitterder en robuuster de koffie smaakt.

Gebruiksscenario's: Arabica en robusta in de Praktijk

Arabicabonen zijn perfect voor methoden, zoals filterkoffie of espresso, waarbij de unieke smaaknuances centraal staan. Door een lager cafeïnegehalte in verhouding tot robustabonen zijn ze ook geschikt voor wie gevoelig is voor cafeïne. Arabica is vooral populair voor thuisgebruik of in cafés, waar men de tijd neemt om van de koffie te genieten.

Robustabonen daarentegen bieden een sterkere, vollere smaak en zijn geliefd bij liefhebbers van intense koffie. Je komt ze vooral tegen in espressomelanges voor een rijke crema – mogelijk gemaakt door hun hogere vetgehalte dan dat van arabica – en zijn ideaal voor een energieboost.

Robusta is economisch voordelig en robuust, waardoor het een populaire keuze is in commerciële settings, zoals kantoren en fast-foodrestaurants.

Vorm en uiterlijk: Arabica vs. robustabonen

De arabicaboon lijkt qua uiterlijk meer op de 'typische' boon die je misschien al gewend bent: rood-bruin, langwerpig en met een veelal direct herkenbare slingervorm in het midden, terwijl de Robusta-boon ronder en kleiner is met een rechtere spleet. 🐍

Deze fysieke verschillen zijn niet alleen visueel, maar beïnvloeden ook de manier waarop de bonen gebrand worden en uiteindelijk de smaak van de koffie.

Alle mogelijke arabica-hybrides alleen al omvatten meer dan 20 types, met als hoofdtypes typica en bourbon, ieder met lichte onderlingen verschillen in uiterlijk en smaakprofielen. Wel geeft het goed weer dat arabicakoffie ontzettend veelzijdig is en voor allerlei koffiesoorten gebruikt kan worden!

Datzelfde geldt ook voor robusta – ook die kent verschillende subtypen, en nog interessanter: robusta en arabica hebben zich al met elkaar gekruist in het wild, zonder menselijke interventie, wat de variatie tussen de twee verschillende bonen nog verder compliceert.¹Liz Clayton, SPRUDGE (2021). 'What Is Robusta Coffee?'

Herkomst: De oorsprong van arabica- en robustabonen

Arabicakoffie is een soort koffie die wordt gemaakt van de bonen van de Coffea arabicaplant en beslaat ruim 60% van de geproduceerde koffie in de wereld.

Arabica is afkomstig uit de zuidwestelijke hooglanden van Ethiopië en is vervolgens door de Arabieren tot koffie zoals wij het kennen gemaakt. Tegenwoordig wordt de meeste arabicakoffie echter geproduceerd in Brazilië.

Door de gewilde, soepele smaak en het feit dat de bonen niet allemaal gelijktijdig rijp zijn (en geoogst kunnen worden), ligt de prijs hiervan overigens iets hoger dan van robustakoffie.

Robusta is een soort koffieboon die afkomstig is van de Coffea canephoraplant. Deze beslaat ongeveer 30% van de totale productie wereldwijd en is daarmee de op een na populairste bonensoort.

Van origine is robustakoffie afkomstig uit Centraal-Afrika en het zuiden van Afrika – vooral ten zuiden van de Sahara. Tegenwoordig wordt deze koffie echter vooral in Vietnam verbouwd.

In vergelijking met de arabicaplant is de robustaplant gemakkelijk te verzorgen. Verder heeft hij een grotere oogstopbrengst, bijna het dubbele van de hoeveelheid cafeïne, meer antioxidanten en is ook nog eens minder gevoelig voor ziekten. Daardoor is robustakoffie makkelijker te produceren en dus goedkoper dan arabicakoffie.

De meeste koffiebonen die je ziet in de supermarkt, op de markt, in de koffietent en in het café zijn arabicakoffie. Sommige merken mengen arabica- en robusta koffiebonen – vooral voor espressomelanges. Minstens de helft van deze melanges bestaat over het algemeen uit arabica.

Door de gewilde, soepele smaak en het feit dat de bonen niet allemaal gelijktijdig rijp zijn (en geoogst kunnen worden), ligt de prijs hiervan overigens iets hoger dan van robustakoffie.

Voor- en nadelen: Arabica versus robusta

Op basis van al het bovenstaande, kan ik de volgende voor- en nadelen opsommen. De voornaamste voor- en nadelen van arabica zijn als volgt: ⤵️

De lijst met voor- en nadelen voor robustabonen ziet als volgt uit:

---

Arabica of robusta: De beste keuze

Het blijft een kwestie van persoonlijke voorkeur, maar laten we de belangrijkste eigenschappen nogmaals bekijken en vaststellen of arabica of robusta binnen de desbetreffende categorie wint!

Smaak

Natuurlijk is smaak een kwestie van persoonlijke voorkeur, maar over het algemeen vindt men dat arabica beter smaakt. Zelf zet ik ook iedere ochtend een cappuccino met medium-gebrande arabicabonen. De bitterheid van pure robusta gaat er bij mij 's ochtends niet in.

De specifieke smaaktonen zijn tevens afhankelijk van het subtype arabica. Naast de twee hoofdtypen – typica en bourbon – zijn er nog een twintigtal andere kruisingen verkrijgbaar. Deze verschillen onderling allemaal net iets in smaak, welke daarna ook nog wordt beïnvloedt door de verwerking en branding van de koffiebonen.

Het is uiteraard ook zo dat je zelf misschien de voorkeur geeft aan een wat robuuster bakje koffie of een middenweg tussen arabica en robusta. Daarnaast speelt ook de maalgraad van de koffie een rol.

Prijs

Robustakoffie is goedkoper dan arabicakoffie. Dat komt grotendeels doordat de robustaplant over het algemeen sterker en makkelijker te onderhouden is.

De robustaplant is meer bestand tegen ziektes en levert meer koffiebonen per teelt op. Volgens de auteurs van The Coffee Paradox is de noodzaak voor pesticiden en herbiciden ook een stuk minder aanwezig dan bij de arabicaplant:

"Arabica coffee is more susceptible to attacks by pest and diseases [than robusta coffee]."

Benoit Daviron, Stefano Ponte

Al deze factoren maken de robustaplant tot een makkelijker te onderhouden plant. Daarnaast zorgt (onder andere) het hogere cafeïnegehalte dat de smaak wat bitterder is, waar niet veel mensen de hoofdprijs voor zullen willen betalen. Ook dat draagt bij aan de lagere prijs van de robustaboon.

Beschikbaarheid

Beide koffiebonen zijn in principe in alle normale supermarkten verkrijgbaar, al dan niet in verschillende vormen. Zo vind je arabica als hele bonen, gemalen koffie, verwerkt in melanges, cups, pads, enzovoorts.

Robusta zul je niet snel puur vinden. Deze wordt meestal als accent toegevoegd aan arabicakoffie – ook in de bovenstaande vormen. Wel bestaat instant coffee, oftewel poederkoffie, vaak met name uit robusta.

Conclusie

Misschien zie je onze eindconclusie al lang aankomen of was je er zelf ook al op gekomen. Nogmaals is en blijft het een kwestie van smaak – zoals altijd het geval is met eten en drinken – maar al met al is de arabicaboon de koffieboon waar we, inclusief ikzelf, niet meer zonder kunnen. Zonder de arabicaboon zet je geen lekker, genuanceerd bakje koffie!

Heb jij een andere mening of juist een vraag? Laat ons die dan vooral even horen hieronder. Ik zie je reactie graag tegemoet! 👇

Bronnen

• 1
  Liz Clayton, SPRUDGE (2021). 'What Is Robusta Coffee?'